Na de uitspraak van 29 mei 2019 zit Nederland opgezadeld met een uitzichtloos stikstofdossier. De uitzichtloosheid komt door een onvolledige belangenafweging. Vermeende achteruitgang van de biodiversiteit, verkeerd geïnterpreteerde modelmatige normoverschrijdingen van KRW-normen, angstbeelden rondom klimaatverandering en foutieve uitvoering van Brusselse richtlijnen zorgen dat voedselzekerheid, de eerste levensbehoefte, van ondergeschikt belang is geworden aan bovenstaande opsomming.
De geo-politieke spanningen in de wereld dwingen ons tot een herijking van de belangen. Een overvloed en ruime keuze aan betaalbare voedingsmiddelen lijkt op dit moment niet meer vanzelfsprekend. Maar ook komen we tot de conclusie dat kostbare maatregelen, genoemd in het regeerakkoord, waar de rekenkamer al bijzonder kritisch over was door de geopolitieke spanningen totaal achterhaald zijn.
Forse uitbreiding natuur
Stikstofclaim (SSC) wil een kanttekening plaatsen bij voorgestelde maatregelen uit het regeerakkoord en het onlangs gepresenteerde 7de actieprogramma nitraat. Het kabinet wil maatregelen nemen om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen. Maar gaat de biodiversiteit wel achteruit? Sinds 1990 hebben we de Ecologische Hoofdstructuur, dat later over is gegaan in Natuur Netwerk Nederland. Het areaal is van 1990 tot heden gegroeid van 453.500 ha naar nu ruim 700.000 ha landoppervlakte. Daarmee voldoen we ruimschoots aan de internationale norm van 17 % van onze totale oppervlakte. Door deze enorme groei in areaal van natuur zou de biodiversiteit ruimschoots de kans hebben moeten krijgen. En mocht men tot de conclusie komen dat dat niet het geval is, kun je je afvragen of deze enorme oppervlakte nieuwe natuur de laatste 30 jaar wel juist is beheerd.
KRW en derogatie
In het 7de actieprogramma nitraat ligt de nadruk op, naast het halen van de nitraatnormen in het grondwater, het realiseren van de Kader Richtlijn Water normen. Maar we zien vaak dat normen verkeerd toegepast worden. Boerensloten worden onterecht geconfronteerd met KRW-normen. Daarnaast komt het ook voor dat er normoverschrijdingen plaatsvinden in grensoverschrijdende waterlopen/beken en rivieren. Het is dan ook onmogelijk om doelen te halen als de oorzaak van de normoverschrijding moet worden gezocht in het buitenland. Toch meent het ministerie met een aantal maatregelen te moeten komen. Ook gebruikt het ministerie de mogelijkheid om met de nieuwe derogatie een forse krimp van de veestapel te realiseren. In 2020 werd er voor 765.000 ha derogatie aangevraagd. Deze hectares zorgden voor ongeveer een extra stikstof plaatsingsruimte van globaal 55 miljoen kg stikstof. Daarentegen zorgt een voorgestelde krimp van 30 % van de veestapel ook voor een vermindering van o.a. het stikstofplafond, groot 504,4 miljoen kg stikstof. (30 % is 150 miljoen kg stikstof) Als we deze krimp dan vergelijken met de nationale stikstofplaatsingsruimte, (1.184.400 ha grasland en voedergewassen en 526.800 ha akkerbouwgewassen) dan komen we tot de conclusie dat het ministerie aanstuurt op een volledige grondgebondenheid. Niet alleen voor de melkveehouderij, maar ook voor de intensieve sectoren. (504,4 miljoen kg N -150 miljoen kg N is gelijk aan de plaatsing van de stikstof op het totale landbouwareaal incl. derogatie).
Juridisch probleem
Maar is dit noodzakelijk? Hierboven hebben we al uitgelegd dat genoemde redenen in het regeerakkoord niet valide zijn. Maar misschien is het stikstofdossier een valide reden om de veestapel te krimpen. Ook daar ziet SSC een opmerkelijke interpretatie van de Vogel- en Habitatrichtlijn. Deze schrijft voor dat de natuurlijke kenmerken in een stabiele of gunstige staat moeten blijven zoals die zijn aangewezen ten tijde van het aanwijzingsbesluit. Areaal, habitattypen en soorten die tijdens het aanwijzingsbesluit aanwezig waren, dienen te worden beschermd. Nederland monitort dat niet op basis van de natuurlijke kenmerken, maar op basis van een niet valide model wat de neerslag van stikstof kan bepalen tot 0.7 gram/ha met een onnauwkeurigheid van 100 %. Deze absurditeit zorgt voor grote juridische problemen in de rechtszaal. Dit strekt zelfs zo ver dat de leefbaarheid en de nationale economie er fors onder lijdt.
Stikstof-onbalans
Als laatste wil SSC het klimaatdossier benoemen. In elke oplossing gaat de overheid voorbij aan de korte koolstof kringloop. Voedselproductie kan juist een grote bijdrage leveren aan de vastlegging van CO2. Maar dit kan alleen als gewassen voldoende voedingsstoffen krijgen. De vastlegging van een slecht groeiend gewas is veel minder dan van een goed en gezond gewas. Door overheidsbeleid wordt het uitvoeren van bemesting met organische mest steeds verder beperkt. In de plaats daarvan wordt het veel klimaat onvriendelijker gebruik van kunstmest gestimuleerd. Door de geopolitieke spanningen is kunstmest voor een lange periode niet of zeer beperkt beschikbaar. Bij ongewijzigd beleid van de overheid gaat dit voor een enorme bedreiging zorgen in de voedselzekerheid. Daarom doet SSC een appel op de overheid. Om de gewassen gezond te houden en daarmee te zorgen voor, naast een goede koolstofopname en voedselzekerheid, moet het mogelijk worden kunstmest te kunnen vervangen door organische mest bovenop het nu al vingerende beleid voor de plaatsing van organische mest. Ook kan de vervanging van kunstmest door organische mest een grote bijdrage leveren in een oplossing van het stikstofprobleem. De nationale stikstofbalans is op dit moment in onbalans, de import van kunstmest is daar voor een groot deel debet aan. Vervanging van kunstmest door organische mest kan de kringloop ook verder sluiten.
Kortom, in de huidige geopolitieke spanningen wordt het tijd voor een zeer spoedige heroverweging van belangen. Het kan niet zo zijn dat een regeerakkoord door de geopolitieke spanningen bij gaat dragen aan verminderde voedselzekerheid. Dat zou grote sociale onrust met zich meebrengen.
Daarom een oproep aan de overheid: Stel uw beleid bij aan de nieuwe realiteit en begin daar vandaag mee. Er is geen tijd meer te verliezen!
Maak SSC nog sterker en steun financieel
Het Bestuur van SSC roept alle veehouders in Nederland op om zich aan te sluiten. Voor slechts €150 (ex BTW) maakt u SSC nog sterker om deze #stikstofaffaire een halt toe te roepen. SSC bereidt zich voor op een jarenlange bikkelharde juridische strijd. Ook ketenpartijen en sympathisanten kunnen deze strijd financieel steunen. Klik hier.